Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka - co to takiego?
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to forma pomocy młodemu człowiekowi, którego rozwój nie przebiega prawidłowo ze względu na jakąś niepełnosprawność. Pomoc ta obejmuje jednak nie tylko malucha, ale również całą jego rodzinę. WWR ma na celu pobudzić rozwój społeczny i psychoruchowy poprzez dostarczenie systematycznej, wszechstronnej i fachowej pomocy psychologicznej oraz pedagogicznej. Udzielona odpowiednio wcześnie ma nie tylko złagodzić deficyty i dysfunkcje, ale również zapobiec ich ponownemu pojawieniu się. Pomoc w ramach WWR powinna mieć charakter kompleksowy. Oznacza to, że problemy dziecka, rodziców i innych domowników traktowane muszą być na równi z zaburzeniami rozwoju osoby objętej pomocą, aby zoptymalizować funkcjonowanie całej rodziny.
Co może niepokoić w rozwoju dziecka sześciomiesięcznego?
Półroczne dziecko to bardzo mały człowiek, jednak już na tym etapie życia zauważalne mogą być niepokojące symptomy, skłaniające rodziców do zgłoszenia się po pomoc. Wyróżniamy wśród nich takie objawy jak:
- nieodwzajemnianie uśmiechu,
- brak zainteresowania zabawą swoim ciałem,
- brak kontaktu wzrokowego z rodzicami czy rodzeństwem,
- brak reakcji na nagły i głośny hałas,
- niepodążanie wzrokiem za przedmiotem lub osobą,
- nieodwracanie głowy w kierunku źródła dźwięku lub znajomej osoby,
- brak umiejętności utrzymywania sztywnej główki w pozycji pionowej,
- nieobracanie się na boki oraz z brzucha na plecy.
Zabawkami, które mogą pomóc nam w zidentyfikowaniu WWR u dziecka sześciomiesięcznego są na przykład maty edukacyjne. To idealne miejsce do ćwiczeń z dzieckie. Bezpieczne i miękkie podłoże umożliwia zabawy maluszka. Możemy próbować zainteresować dziecko zabawką lub próbować ćwiczyć obracanie na boki lub z brzuszka na plecki.
Symptomy do WWR u dziecka rocznego
Roczne dziecko bardzo często potrafi już sprawnie chodzić, a nawet wypowiadać pierwsze proste słowa. Jeśli więc kończący pierwszy roczek maluch:
- nie siedzi samodzielnie,
- nie chwyta zabawek,
- nie wyciąga rączek do znajomych osób lub ciekawych przedmiotów,
- nie jest w stanie utrzymać w ręku zabawki,
- nie potrafi naśladować prostych gestów,
- nie gaworzy i nie naśladuje prostych dźwięków,
- nie odróżnia obcych i nie okazuje wobec nich niepokoju,
- nie okazuje uczuć, takich jak złość czy radość,
to prawdopodobnie wymaga odpowiedniego wsparcia rozwoju ze strony pedagogicznej i psychologicznej. Niepokojące sygnały możemy zaobserowować podczas zabaw z dzieckiem. Możemy wykorzystać do tego drewnianą ukladankę sensoryczną dźwięki od Tender Leaf Toys. Układanka po potrząśnieciu wydaje dźwięki, które możemy naśladować.
Jakie symptomy do WWR okazuje dziecko dwuletnie?
Dwulatek to już całkiem spore dziecko, które najczęściej szkoli już swoją umiejętność mówienia. Na tym etapie życia rodziców niepokoić powinny więc takie objawy jak:
- brak umiejętności samodzielnego chodzenia,
- brak umiejętności manipulowania przedmiotami, czyli między innymi przekładania ich z ręki do ręki,
- brak reakcji na własne imię,
- nieumiejętność naśladowania prostych zabaw,
- niezrozumienie i nie wykonywanie prostych poleceń typu "zrób papa",
- brak umiejętności poszukiwania przedmiotów znajdujących się w pomieszczeniu lub ukrytych za zasłoną,
- niewydawanie dźwiękonaśladowczych odgłosów typu miau-miau, hau-hau, a kuku ku.
Objawy do WWR u dziecka trzyletniego
Rozpoznanie symptomów do WWR u dziecka, które ukończyło trzeci rok życia to niemal ostatnia szansa na udzielenie mu fachowej pomocy. Poznamy, że maluch jej potrzebuje na podstawie takich objawów jak:
- brak zainteresowania otaczającym światem,
- niewykorzystywanie mowy do komunikacji,
- brak umiejętności rozpoznawania podstawowych części ciała i twarzy,
- brak umiejętności zabawy zabawkami zgodnie z ich przeznaczeniem,
- brak zainteresowania inicjowaniem zabawy.
W przypadku stwierdzenia podobnych objawów u swojego dziecka w określonym przedziale wiekowym, rodzice powinni udać się z nim na badanie do poradni psychologiczno-pedagogicznej. Specjaliści po kontakcie z maluchem będą w stanie wydać opinię, która jest niezbędna, aby uzyskać pomoc wybranej placówki prowadzącej wczesne wspomaganie rozwoju dziecka.
Wczesne wpomaganie rozwoju dziecka - jakie ćwiczenia?
Nie ma lepszej terapii niż terapia połączona z zabawą. Ma to niebagatelne znaczenie szczególnie u dzieci, które niechętnie mogą wykonywać ćwiczenia narzucone przez dorosłych. Co innego zabawy. Po raz pierwszy terapia zabawą została opisana przez A. M. Jernberg w USA i jest stosowana od połowy lat 60-tych. A. M. Jernberg twierdzi, że aktywność dziecka wyzwalana podczas zabawy sprzyja zaspakajaniu przez dziecko jego naturalnych potrzeb rozwojowych i rozwiązywaniu jego aktualnych problemów życiowych w twórczy i stosowny do wieku sposób. Autorka proponuje zabawy odnoszące się do codziennych interakcji dziecka z rodzicem, tj. czynności opiekuńczych, pielęgnacyjnych, prowokowania i zaczepiania, które zawsze występują w relacjach dziecko – rodzic. Terapia zabawą może być ważnym środkiem do wspomagania rozwoju dziecka, tylko wtedy gdy rodzic dostosuje swoje zachowanie do potrzeb dziecka, które potrafi dobrze zidentyfikować. Możemy wyróżnić sześć kategorii zachowań dziecka podczas zabawy, które można podtrzymywać, wzmacniać lub wywoływać:
- zabawy z dzieckie, które wywołują efekty słuchowe i wzrokowe, np.: grzechotanie grzechotką lub innym przedmiotem, dźwięk dzwonka, itp.
- zwracanie przez dziecko uwagi wzrokowej lub słuchowej na zabawkę, która jest dostosowana do jego wieku,
- złożone powiązania zabawowe przedmiotów – dziecko dotyka lub łączy razem dwa lub więcej przedmiotów, dopasowując je, łącząc,
- zabawa w udawanie czegoś lub kogoś – dziecko może udawać tatę podczas golenia, naśladować ruchy i dźwięki,
- zabawa ypowo komunikacyjna polegająca na dawaniu i zabieraniu,
- najprostsze zabawy motoryczne i angażujące malucha – chwytanie, odpychanie, sprawdzanie ustami, podnoszenie, rzucanie, szarpanie, uderzanie, rozdzieranie.
Tematem pokrewnych, który może pomóc też w tym obszarze jest wspomaganie rozwoju emocjonalnego dziecka, o którym pisaliśmy kilka miesięcy temu: "Jak wspierać rozwój emocjonalny dziecka?".
